Is faalangst écht de angst om te falen?

Kijk of luister hier naar deze podcast over faalangst – Aflevering 2 van de Find Your Light Podcast

Je kan deze podcast ook beluisteren op Apple Podcasts en Pocket Cast.

Faalangst – hoe onzekerheid zich kan uiten

Ik weet niet hoe dat voor jou is, maar mijn onzekerheid uit zich vooral in faalangst. De laatste jaren ben ik daar veel mee bezig geweest.

Waarom ben ik zo bang om te falen? En waarom ervaar ik het ook zo snel dat ik ‘faal’?

Een paar maanden geleden kreeg ik daar een heel verrassend inzicht over. Want opeens ging ik zien dat faalangst (voor mij) helemaal geen faalangst is.

Wat is faalangst?

Als we kijken naar het woord faalangst, dan gaat het over de angst om te falen. Om niet goed genoeg te zijn. Want als je faalt dan heb je niet hetgeen gedaan wat er nodig was of wat er verwacht werd.

Maar wanneer faal je nu?

Heb je gefaald wanneer dat jij voor je werk, voor een project, voor een uitdaging, voor je gezin, zo hard je best doet – met alles wat in je mogelijkheden ligt – en er misschien meer nodig was? Faal je wanneer je iets niet gehaald is of een uitkomst niet gekomen is zoals jij dat hoopte? Terwijl je eigenlijk op dat moment ook niet meer kon doen.

Heb je dan gefaald?

Of was dit gewoon het best mogelijke wat er op dat moment mogelijk was? Misschien dat als je het over twee jaar opnieuw zou doen, dat het wel heel veel beter zou zijn. Omdat je dan veel meer nieuwe skills of veel meer mogelijkheden in je hebt zitten.

Maar heb je gefaald wanneer je nu alles gedaan hebt wat je kon of wat je op dat moment in je had? Qua energie, qua kennis. Heb je dan gefaald als het niet gelukt is zoals jij of een ander het bedacht had?

Ik denk het niet.

En dus ik denk dat falen vaak niet eens echt mogelijk is. Dat falen gaat over dat wij het idee hebben dat het niet goed genoeg is, terwijl het vaak wel zo is.

Maar waarom hebben we dan het idee dat het niet goed genoeg is?

De angst onder faalangst

Wat als we niet bang zijn om te falen, maar bang zijn voor de kritiek die een ander kan hebben? Bang voor de reactie van een ander. Bang voor een negatieve feedback.

Dat ik bang ben dat mijn klanten niet tevreden zijn. Dat ik bang ben dat iemand een haat reactie op mijn Instagram achterlaat of op mijn video’s.

Volgens mij ben ik dus niet zozeer bang vóór mezelf om te falen. Ik ben bang voor de kritiek van anderen.

Wat in mijn geval heel erg logisch is. Want van mijn zesde tot mijn zeventiende heb ik niet anders meegemaakt dan de kritiek van anderen. Toen ik gepest werd, toen ik niet geaccepteerd werd op school. Altijd was er iets niet goed genoeg. Dus natuurlijk ga je dat op jezelf betrekken. Natuurlijk ga je dat dan oppakken met het idee “oh maar het is niet goed genoeg. Ik moet beter. Ik mag niet falen.”

Maar wat is dan falen?

Ik kon letterlijk tienen halen op school en kreeg ik weer kritiek over. Ik kon een drie halen en dan werd ik daar weer op gepest.

Dus hoe dan ook, ik kon het voor mijn klasgenoten, die mij pesten, nooit goed genoeg doen. En natuurlijk neem je zoiets mee. Zeker als je zo jong bent, dan denk je dat dat de wereld is.

De ervaring van vroeger nu ervaren in werk – klopt het nog?!

Natuurlijk heb ik die ervaringen van vroeger meegenomen en ben ik daar mijn leven op gaan voort borduren. Maar sinds die tijd zijn er ook genoeg momenten geweest waarin ik het idee had dat het erg niet goed genoeg was.

Dat ik door omstandigheden echt dacht “Ja, maar nu gaat de klant er iets van zeggen.” En ik hoorde er niks over of ik hoorde misschien zelfs gewoon “Dank je wel” of “Alles prima.”

Dus naar mezelf toe had ik het idee dat ik aan het falen was, maar voor de ander was het helemaal prima.

Ik heb het zelfs zo erg gehad dat ik tijdens het afwerken van een foto opdracht alleen maar aan het nadenken was over wat zou een ander kunnen zeggen en wat is mijn reactie daarop. Hoe kan ik mezelf daarin verdedigen? Hoe kon ik de klant laten zien dat ik wel het goed genoeg gedaan had? Dat ik er wel alles eraan gedaan heb om het goed genoeg te maken? En vervolgens is de reactie van mijn klant “Wow, wat ben ik blij met de foto’s. Wat herken ik mezelf in de foto’s!”

Dus waar ik heel bang was voor de kritiek na een opdracht, continu het gevoel had dat het niet goed genoeg was en daardoor het gevoel had dat ik faalde; was het dus andersom! De klanten waren heel tevreden.

En dat deed mij beseffen:

Ik ben niet zozeer bang dat ik faal. Ik ben bang voor wat de ander dan gaat zeggen.

En die reactie is er vaak niet.

Dat betekent niet dat je nooit een negatieve reactie kan krijgen van een klant, van iemand die toch niet tevreden is. Natuurlijk, ook dat hoort bij ondernemen. Ook dat hoort bij het leven.

Maar hoe vaak is dat echt? Is dat 1 op de 10 klanten? Is dat 1 op de 50? 1 op de 100?

Ik heb pas geleden uitgeteld: ik heb meer dan 600 klanten in mijn administratiesysteem staan (dat ik sinds eind 2012 gebruik). Ik denk dat ik er ergens tussen de 5 en 10 misschien die niet heel positief waren en waarvoor we gewoon een kloppende oplossing gevonden hebben.

Dus ook daarin heb ik gefaald of heb ik gewoon ook een mogelijkheid gekregen om het weer te verbeteren? En is het dan falen?

Dus daarom dat ik denk:

Faalangst is geen angst om te falen, maar iets heel anders!

Ik ga je niet zeggen dat je geen faalangst ervaart. Want jij ervaart die angst wel!

Maar je ervaart volgens mij dus niet de angst om echt te falen. Je ervaart vooral de angst dat áls je faalt dat een ander er iets van zal zeggen.

Dat je misschien zelfs wel op je werk het zo erg verprutst dat je ontslagen wordt. Of dat je in je gezin/familie zo hard kunt falen dat er kritiek op komt. En dat je buitengesloten wordt van je familie. En dat is misschien geen reële angst. Maar het is wel een angst.

Die angst komt vanuit ons primitieve overlevingssysteem. Dat wij bij onze familie, bij onze community moeten horen. Want in de oertijd was je ten dode opgeschreven als je voor jezelf moest zorgen. Had je mensen nodig die het vuur aanhielden gedurende de nacht. Die gingen jagen, die bessen haalden. Je kon toen niet alleen leven. Dus wij hebben gewoon een overlevingssysteem in ons zitten. Die vindt dat wij erbij moeten kunnen horen. Dat we niet alleen kunnen staan. Dat we “ten dode” opgeschreven zijn als we niet bij iemand horen, bij een groep horen.

Maar nu weten wij beter. We kunnen makkelijk alleen overleven.

Ik heb mijn eigen huis, mijn eigen bedrijf. Ik doe het allemaal in mijn eentje. En vaak wel met steun en heel veel liefde van mijn ouders. Maar dagdagelijks doe ik het echt wel alleen. En ik heb hele lieve vriendinnen, maar ook zij wonen niet langs de deur.

Dus ons leven is veranderd. Maar ons overlevingssysteem in onszelf snapt dat nog niet. Die reageert primitief.

En dus is de angst dat als wij falen en daarom kritiek van een ander krijgen, dat we er dan niet meer bij horen. Dat we afgestoten worden.

Maar als dat niet meer zo is. En we dus vooral bang zijn voor de kritiek van anderen.

Kritiek van anderen – dat is onze angst!

Misschien soms zelfs kritiek van mensen die eigenlijk niks te zeggen hebben. De haat reacties van de online trols die we niet kennen. Die niets weten over ons leven. Die reageren op basis van informatie die heel erg compact is en waar ze eigenlijk helemaal geen oordeel op kunnen vellen, maar vaak wel een oordeel geven.

In hoeverre heeft die kritiek echt iets over jou te zeggen? Of is dat gewoonweg hoe zij de wereld zien waar jij toch niks aan kunt veranderen?

Dat betekent niet dat ik je ga zeggen dat jij niet meer goed je best moet doen voor je klanten. Dat je niet meer goed je best moet doen voor je werk. Tuurlijk wel. Maar dat is ook waarschijnlijk een stukje onzekerheid, een stukje perfectionisme wat je toch wel drijft. Je doet toch wel je bent.

Maar wat nu als je gaat kijken naar echt die angst voor die kritiek van anderen. In hoeverre is die angst echt nog kloppend bij de situatie waar je nu in zit? Hoeveel kritiek van anderen ervaar jij echt nog? Hoeveel kritiek heb jij nog echt in je leven?

Als ik kijk naar de belangrijkste mensen in mijn leven, dan hoor ik alleen maar positieve berichten. Mijn vriendinnen zijn mijn grootste cheerleaders. Mijn ouders zijn er keer op keer versteld van hoeveel ik toch elke keer weer gewoon doe. Toch weer nieuwe plannen maak. Toch weer nieuwe stappen zet.

Dat zijn de mensen die er echt toe doen.

Dus wanneer dat jij vooral die mensen in jouw leven hebt, luister daar dan naar en kijk wie er echt kritiek op jou heeft en of dat die persoon iets te zeggen heeft in je leven. Heeft iemand die jij niet kent, die misschien voor het eerst een video van jou ziet op Instagram, heeft die iets te vertellen over jouw leven? Heeft die een oordeel te vellen?

Dat doen ze er misschien wel. Dat mag, dat is hun recht. We leven in een vrije wereld. We mogen, helaas, allemaal zeggen wat we willen.

Omgaan met de kritiek van anderen

Het is aan jou of je luistert naar wat een ander te zeggen heeft.

Of dat je zegt: “Ik ben hierin alleen een spiegel voor jou. Dit is niet wie ik echt ben.”

Je kunt letterlijk of energetisch die spiegel ophouden en die energie terug gaan naar de ander. Je kunt dan je hand voor je houden en in jezelf of hardop zeggen: “Nee, deze kritiek accepteer ik niet, want deze kritiek geldt niet voor mij. Het gaat niet over mijn volledige plaatsje, wie ik echt ben.”

Dus kaats die energie weg van jezelf. Je mag die terugkaatsen naar de andere persoon, maar je mag ook zeggen dat je hem in de aarde kaatst. Dat je vraagt aan Moeder Gaia, Moeder Aarde om de energie op te lossen. Want het is niet jouw energie. Je hoef hem niet te ontvangen. Maar hopelijk gun je het ook dat het de ander niet meer raakt. Dus laten we die energie dan oplossen. Door het universum.

En ik denk dat dat is wat ik zo graag zou willen zien, hoe wij met faalangst omgaan.

Dat we gaan zien dat het niet zozeer falen in onze eigen ogen is, want we weten hoe hard we gewerkt hebben daarvoor, hoe veel we ons best doen. Wij kennen ons complete plaatje. Wij wezen hoe we s’nachts wakker hebben gelegen, uit spanningen voor dat werk, voor die opdracht. Een ander weet dat niet en oordeelt toch wel.

Dus vraag je dus eens af:

als je bang bent om te falen, ben je echt bang om te falen of ben je bang voor de kritiek die kan komen?

Wat als de persoon die kritiek heeft belangrijk is in je leven?

Ik besef me ook dat er een kans in zit dat jij dit ervaart, omdat er wel een belangrijk iemand in je leven is, zoals je baas, je manager, een hele grote belangrijke klant, die wel negatief kan zijn en kritiek kan geven.

Als dat zo is, dan wil ik jou uitnodigen om echt eens te kijken of er geen andere mogelijkheid is.

Dat jij durft te gaan vertrouwen op jezelf, dat jij beter verdient, dat jij meer kan bereiken. Die situatie is ontstaan en die brengt jou iets.

Misschien brengt het jou wel de keuze om niet meer oké te zijn met dat iemand zo met jou omgaat. Dat jij je grens trekt. Dat jij zegt: “Ik doe het wel goed.”

Sommige mensen kun je gewoon weg niet tevreden stellen. Die zitten gewoon weg in die energie. Maar jij hebt daarin een keuze.

Dus kijk of je niet gaat solliciteren, met HR gaat praten, of iets doet waardoor je die situatie verandert.

Je zal merken dat doordat jij dan die stappen maakt, doordat je ziet dat jij een keuze hebt om het anders te gaan doen, dat je daarmee je zelfvertrouwen opbouwt.

Dus kijk eens hoe je er anders mee om kan gaan en zie dat door die keuzes te maken, door ermee aan de slag te gaan, door stappen te zetten en jouw grens aan te geven, dat je daarmee niet alleen niet toegeeft aan je faalangst, maar dat je daarmee ook juist je zelfvertrouwen opbouwt.

Dus zit je in een vergelijkbare situatie en heb je het financieel ook zelfs nog steeds nodig, kijk dan welke stappen je wel kan maken. Kijk of je het niet op een andere manier, op bij een andere baas, je werk kan gaan doen.

Je hoeft het niet te blijven accepteren.

Wel faalangst, maar geen kritiek van anderen?

Heb je het geluk dat jij vooral je faalangst ervaart, maar eigenlijk geen kritiek krijgt?

Besef dat dan ook eens.

Besef dat het dus vooral die stem in jouzelf is, die kritisch is. Terwijl die kritiek er dus eigenlijk helemaal niet is.

Dan zal je zien dat die faalangst steeds kleiner wordt, want die kan zich nergens meer aan vastgrijpen. Jij weet dat die angst niet meer gevoed hoeft te worden, want die kritiek is er niet. Je hebt nergens bang voor te zijn, want het is helemaal goed.

Jij bent helemaal goed.

We maken allemaal foutjes. Foutjes maken is menselijk. Dus zolang als je geen AI-robot bent (die ook trouwens meer dan genoeg fouten maakt) who cares?

En al die mensen die wel kritiek hebben, kijk dat dan eens goed naar. Hebben zij kritiek? Of zijn ze eigenlijk jaloers omdat jij doet wat zij graag zouden willen? Of dat zij gewoonweg hun oordeel toch wel klaar hebben staan, ongeacht wat jij nu doet?

Net zoals mijn pesters hun oordeel klaar hadden staan voordat ik nu een 10 haalde of een 3 haalde. Maakt er niet uit. Ze hadden altijd toch wel iets waar ze mij op konden pesten.

Dus daarom dat ik voor het zeg:

Faalangst is geen faalangst. Faalangst is de angst voor wat een ander gaat zeggen, de kritiek van een ander, het oordeel van een ander.

En als je echt naar de oordelen van een ander wilt luisteren, luister dan vooral naar de positieve oordelen. De cheerleaders in je leven.

Heb je die niet? Stuur me dan vooral even een mailtje, want dan wil ik jouw cheerleader zijn.

Want ik geloof dat jij ook zulke geweldige dingen doet. En de wereld heeft die zo hard nodig.

Dus kijk met open ogen naar wat die faalangst echt in jouw leven doet en ga van daaruit andere stappen zetten.

Ik gun het je zo, dat jij je dromen waarmaakt. Dat is waarom dat ik deze artikelen voor jou schrijf!

Ik wens je er heel veel succes mee.

En weet dat je me altijd een mailtje mag sturen of een gratis kennismakingsgesprek mag inplannen, zodat ik jou ook verder kan helpen hiermee.

Veel liefs,

Mariska